نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران
که درمیان مخالفان جمهوری اسلامی ایران با عبارت «جنایات جمهوری اسلامی ایران»شناخته می‌شود،
مجموعه اقداماتی است از سوی نظام جمهوری اسلامی ایران یا نیروهای نیابتی و مورد حمایت آن درجهت حفظ و تقویت نظام جمهوری اسلامی ایران،
انتقام‌گیری از مخالفین یا کمک به متحدین خود
که از بدو انقلاب ۱۳۵۷ ایران تا کنون در جریان است و موجب آسیب به حقوق اساسی بشریت شده‌است.
جمهوری اسلامی ایران از چند جهت متهم به ناقض حقوق بشر است.
این اتهامات در برخی موارد جنبهٔ مذهبی دارد، و در برخی موارد جنبهٔ سیاسی، و گاهی نیز هر دو.
برخی از سیاستمداران همانند محمود احمدی‌نژاد صرفاً متهم به جنایات جنگی هستند،
در حالیکه برخی دیگر از مسئولین جمهوری اسلامی ایران برای اتهامات تروریستی تحت تعقیب مراجع قضایی بین‌المللی همانند اینترپل قرار دارند.
ایران قرارداد عضویت در دیوان بین‌المللی کیفری را رسماً نپذیرفته‌است.
برخی این سیاست عدم پذیرش ایران را ناشی از ترس دولتمردان ایران از محاکمه در این دادگاه دانسته‌اند.
اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷،
قتل‌های زنجیره‌ای ایران، عملیات‌های تروریستی خارجی، همکاری با رژیم بشار اسد،
جنگ‌افروزی در جنگ داخلی یمن، سرکوب و نقض حقوق مردم ایران، برنامه هسته‌ای ایران،
برنامه موشکی ایران و مواردی از این قبیل، جمهوری اسلامی ایران و بازوی سیاسی–نظامی او که سپاه پاسداران است، متهم شده است.